Δεν είναι καθόλου εύκολο για ένα παιδί να βιώνει επαναλαμβανόμενους καυγάδες μέσα στο σπίτι, μεταξύ των γονιών του. Η στεναγχώρια που αισθάνεται είναι τόσο μεγάλη που το καθιστά ανίκανο να συγκεντρωθεί και να σκεφτεί οτιδήποτε άλλο. Αυτό με τη σειρά του δημιουργεί άλλα προβλήματα που επηρεάζουν την προσωπική του ανάπτυξη και τις διαπροσωπικές του σχέσεις. Όπως για παράδειγμα, ένα παιδί που βιώνει αυτές τις συνθήκες στο σπίτι δεν μπορεί να συγκεντρωθεί στα μαθήματα του ούτε θέλει να παίζει με άλλα παιδιά της ηλικίας του όπως είναι το φυσιολογικό.

  Η λογική εξέλιξη αυτής της κατάστασης είναι αναμφισβήτητα το διαζύγιο των γονέων, κάτι το οποίο επηρεάζει αρνητικά πολλά μέλη της οικογένειας –παππούδες, γιαγιάδες, τους ίδιους τους γονείς, αδέρφια αλλά κυρίως τα παιδιά. Θέλει ιδιαίτερη μεταχείρηση στο τρόπο που θα το πείτε στα παιδιά για να το περάσουν όσο πιο ανώδυνα γίνεται.

  Κανένα παιδί δε θέλει το διαζύγιο όπως το ίδιο και οι περισσότεροι γονείς, ωστόσο μερικές φορές είναι  αναπόφευκτο όσο και αν δεν το θέλουν. Δεν είναι σωστό οι γονείς ενώ αναγνωρίζουν ότι δεν πάει άλλο, γιατί παρά τις επανελημμένες προσπάθειες τους για επανασύνδεση εξακολουθούν οι καυγάδες, να μένουν ακόμη μαζί είτε λόγω των παιδιών, είτε απο εγωισμό. Είναι πιο επώδυνο και πιο δυσάρεστο για το παιδί να ζεί καθημερινά κάτω απο καυγάδες, ύβρεις ή βία απ’ότι να είναι χωρισμένοι και ήρεμοι οι γονείς.

  Μετά το διαζύγιο έρχεται μια μεταβατική περίοδος κατά την οποία οι γονείς νιώθουν ανησυχία, σύγχυση, θυμό και απελπισία. Πρέπει όμως με τον καιρό να ξαναστηριχτούν στα πόδια τους, να κάνουν ειρήνη με τον εαυτό τους για να αρχίσουν να νιώθουν καλά και να το μεταφέρουν στα παιδιά τους, τα οποία πλήττονται περισσότερο απ’όλους αφού κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η θλίψη είναι αναπόσπαστο μέρος των προβλημάτων τους. Είναι κάτι αναπόφευκτο, που χρειάζεται αρκετός χρόνος να το συνειδητοποιήσουν. Το γεγονός του διαζυγίου μπορεί να αφήσει στο ψυχισμό του παιδιού το σημάδι του για πάντα, αλλά αυτό το μονοπάτι είναι ελαφρύτερο απ’ το να συνεχίσουν να παρακολουθούν και να ζούν σε κλίμα αντιπαραθέσεων.

Μερικά βήματα που πρέπει να γίνουν κατά τη περίοδο του διαζυγίου, για την υγιή ψυχολογική εξέλιξη του παιδιού είναι:

•  Εξηγήστε στα παιδιά σας – Είναι πολύ σημαντικό οι γονείς να ενημερώνουν τα παιδιά τους καθ’όλη τη διαδικασία του διαζυγίου και να είναι ειλικρινείς μαζί τους χωρίς όμως να μπαίνουν σε πολλές λεπτομέρειες. Τα παιδιά οποιασδήποτε ηλικίας διαισθάνονται όταν κάτι δυσάρεστο συμβαίνει στην οικογένειά τους. Γι’αυτό έχει δικαίωμα να μάθει την αλήθεια από την πηγή, δηλαδή από τους γονείς όχι από τους γείτονες, τους φίλους ή άλλα παιδιά στη γειτονιά. Τα παιδιά δεν πρέπει να χάνουν την ελπίδα για το μέλλον. Θα πρέπει να τους εξηγήσετε ότι αυτά τα προβλήματα θα λυθούν μετά το διαζύγιο και ότι θα είναι καλύτερα για όλους.
• Μην καυγαδίζετε για το ποιος θα έχει την επιμέλεια – Το παιδί έχει δικαίωμα να είναι με τη μητέρα του, αλλά και με τον πατέρα του εξίσου. Δεν χρειάζονται περαιτέρω καυγάδες και τρεξίματα στα δικαστήρια. Μπορείτε μόνοι σας να βρείτε μια λύση χωρίς εγωισμούς, έτσι ώστε να μην επηρεαστεί επιπλέον το παιδί.
• Διατροφή – Άλλος ένας λόγος που έρχονται συχνα σε αντιπαράθεση οι γονείς είναι αυτός της διατροφής. Μπορείτε με ήρεμο τρόπο να βρείτε μια λογική λύση μεταξύ σας, βάση των στοιχείων που σας δίνονται -από τις ανάγκες του παιδιού και την οικονομική δυνατότητα του γονέα.
• Μή μιλάτε με κακές λέξεις για τον άλλο γονέα – όσο κι αν νομίζετε ότι εκδικείστε με το να βάζετε πάνω το παιδί με διάφορους τρόπους και επιχειρήματα να μήν θέλει τον άλλο γονέα, τον μόνο που καταφέρνετε να πληγώνεται είναι το ίδιο σας το παιδί που δεν φταίει σε τίποτα. Εκτός αυτού τα κακά πράγματα που λέτε γυρίζουν μπούμερανγκ σε εσάς τους ίδιους. Αντίθετα όταν λέτε καλά λόγια για τον άλλο γονέα η ψυχή του παιδιού ξαλαφρώνει. Επίσης, μην βάζετε το παιδί να παρακολουθεί τις κινήσεις του άλλου γονέα, γιατί όχι μόνο το φέρνεται σε δύσκολη θέση, αλλά και το διχάζεται.
• Προσπαθήστε να μή κλαίτε συνεχώς μπροστά στο παιδί – όσο δύσκολο και δραματικό είναι αυτό που περνάτε προσπαθήστε με όλη σας τη δύναμη να ανταλλάξετε το κλάμα με το χαμόγελο, τουλάχιστον μπροστά στο παιδί. Όταν το παιδί βλέπει τον γονιό του να κλαίει, σημαίνει καταστροφή για το ίδιο. Έτσι, υπάρχει ο κίνδυνος να βιώσουν το διαζύγιο ως μια μεγάλη απώλεια. Αντίθετα, εάν σας βλέπει να χαμογελάτε παρ’όλο αυτό που σας συνέβει, θα το βοηθήσετε και το ίδιο να ξεπεράσει τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει, κάτι που θα βοηθήσει και στη μετέπειτα ψυχολογική εξέλιξη του.
• Δεν πρέπει να νιώθουν ενοχές – πρέπει να διαβεβαιωθεί το παιδί οτι μπορεί να επικοινωνεί και να κρατά επαφές και με τους δύο του γονείς. Μήν βάζετε το παιδί στη δυσάρεστη θέση να διαλέξει μεταξύ σας, ούτε να του δημιουργείτε ενοχές όταν φεύγει απο εσάς και πάει στον άλλο γονέα, λές και μεταναστεύει. Με αυτό τον τρόπο το παιδί νιώθει ότι σας πληγώνει που φεύγει και πληγώνεται και το ίδιο. Επίσης, επειδή πολλές φορές υπάρχει ο κίνδυνος το παιδί να νομίζει ότι αυτό φταίει για το χωρισμό σας πρέπει να του φύγετε κάθε ενοχική συμπεριφορά «ούτε εσύ φταίς, ούτε ο πατέρας, ούτε η μητέρα- απλά έτσι έπρεπε να γίνει για το καλύτερο όλων μας».

  Να θυμάστε οτι το διαζύγιο δεν αφορά μόνο εσάς, αλλά και το παιδί σας. Προσπαθήστε να του περάσετε τα σωστά πρότυπα και όχι μίσος μεταξύ των αντίθετων φύλων. Όσο πιο πολύ μένετε μαζί με το/τη σύζηγο σας παρ’όλους τους καυγάδες, τόσο πιο πολύ θα αρχίσετε να αντιπαθείτε ο ένας τον άλλο. Μάθετε να αποχωρείτε την κατάλληλη στιγμή με σεβασμό και αγάπη ο ένας προς τον άλλο, για να μήν έχει αντίκτυπο στη ζωή του παιδιού ώς ενήλικας.

Δώρα Παναγιώτου – Κλινική Ψυχολόγος