Η εφηβεία είναι η ηλικία που το παιδί σας αρχίζει να ψάχνει τον εαυτό του και να γίνεται πιο επιθετικό, πεισματάρικο και προκλητικό. Είναι η περίοδος που υπάρχουν οι πιό συχνές αναταράξεις στη σχέση μεταξύ παιδιού και γονέα. Το παιδί θέλει να ανεξαρτητοποιηθεί και έρχεται κόντρα στις απαιτήσεις των γονέων του που τις περισσότερες φορές είναι απαγορευτικές. Έτσι, συχνά ο έφηβος απομακρύνεται από τους γονείς και βρίσκει κατανόηση στους συνομηλίκους του.
Εδώ είναι 5 χρήσιμες συμβουλές για το πώς πρέπει να προετοιμαστείτε εάν έχετε έφηβο στο σπίτι, για να μήν χαθεί η μεταξύ σας επαφή.
- Αναγνωρίστε ότι το παιδί σας αλλάζει
Μελέτες δείχνουν ότι η εφηβεία είναι η χρονική περίοδος που γίνονται οι πιό μεγάλες αλλαγές στη ζωή του παιδιού. Αυτό περιλαμβάνει σωματική, γνωστική και συναισθηματική αλλαγή. Οι γονείς πρέπει να είναι έτοιμοι να αλλάξουν τις μεθόδους χειρισμού που χρησιμοποιούσαν στο παιδί μέχρι τώρα.
- Εκπαιδεύστε τον εαυτό σας
Σίγουρα έχετε διαβάσει πολλά βιβλία για παιδιά, αλλά βεβαιωθείτε ότι γνωρίζετε πραγματικά τις αλλαγές που συμβαίνουν στη ζωή ενός ατόμου κατά τη διάρκεια της εφηβείας. Όσο καλύτερα καταλάβετε την συμπεριφορά της ωρίμανσης, τόσο πιό κατάλληλα θα λειτουργήσετε ως γονέας σε καινοτομίες που θα έχει να αντιμετωπίσει το παιδί σας. Γι’αυτό ενδιαφερθείτε περισσότερο να ενημερωθείτε και μην στηριχθείτε αποκλειστικά σε ό,τι θυμάστε από τη δική σας εφηβεία.
- Μην ενεργείτε άσχημα στις αντιδράσεις του
Τα συναίσθηματα και η διάθεση κατά την περίοδο της εφηβείας περνούν απο απότομες διακυμάνσεις. Κάθε μικρό συναίσθημα βιώνεται πιο δυνατό κατά την εφηβεία και συχνά αυτός είναι ο λόγος που οι έφηβοι γίνοντε πιο βίαιοι στις αντιδράσεις τους, από όσο θα έπρέπε. Σε πολλές περιπτώσεις οι γονείς στην προσπάθεια τους να τους ακούσει το παιδί γίνονται και αυτοί βίαιοι. Αυτός ο τρόπος όμως δε θα βοηθήσει στην επικοινωνία μεταξύ σας. Δοκιμάστε να διατηρήστε την ψυχραιμία σας, να μιλήσετε στο παιδί σας χωρίς να υψώνεται τη φωνή σας και προσπαθήστε να δείξετε κατανόηση στα όσα σας λέει.
- Αποφύγετε προσεκτικά την μάχη μεταξύ σας
Οι έφηβοι συχνά παίρνουν μια αμυντική θέση και υποστηρίζουν με πάθος όταν νομίζουν ό,τι κάτι είναι άδικο. Μετά από μερικά χρόνια θα γίνουν ανεξάρτητοι και χρειάζονται την «ανεξαρτησία» τους ή τουλάχιστον να αντιμετωπίζονται ως ενήλικες και όχι ώς μικρά παιδιά. Η εξέγερσή τους είναι σημαντική για αυτούς, για τη φυσιολογική ανάπτυξη και για την ανάπτυξή τους ως άτομα. Σίγουρα δεν θέλετε να διαφωνείτε για κάθε μικρό πράγμα, γι’αυτό να επιλέγετε να τους κάνετε τις ερωτήσεις που είναι πραγματικά σημαντικές παρά να τους «πυροβολείτε» με συχνές και άσκοπες ερωτήσεις.
- Βρείτε ένα κοινό ενδιαφέρον
Ο στόχος σας είναι να μην χάσετε την επαφή με το παιδί σας κατά τη διάρκεια της εφηβείας. Η έρευνα δείχνει ότι οι έφηβοι θέλουν τους γονείς τους στη ζωή τους και χρειάζονται τις οδηγίες, την βοήθεια και τις συμβουλές τους. Το κλειδί είναι η ισορροπία – για να μην γίνει πολύ βαρετή η σχέση σας ή να ανασυρθούν απ’αυτή, εδώ είναι μερικές ιδέες προς τη σωστή κατεύθυνση:
- Συζητήστε με το παιδί σας για το τι είδους μουσική ακούει, ποιό είναι το αγαπημένο του άθλημα ή μάθημα, για το που του αρέσει να πηγαίνει με τους φίλους του… Όλα αυτά τα πράγματα μπορεί να είναι “πόρτα” σε ό, τι πραγματικά συμβαίνει στη ζωή του. Αν πραγματικά θέλετε να μείνετε στο “παιχνίδι”, αλλά δεν αισθάνεστε έτοιμοι για τέτοιες συζητήσεις, βρείτε περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα ενδιαφέροντα της «σημερινής νεολαίας.” Ρωτήστε το παιδί σας τι σκέφτεται για μια ομάδα, ή αν θέλει να πάει σε μια συναυλία του αγαπημένου του καλλιτέχνη, η οποία πλησιάζει.
- Χρησιμοποιήστε τη νέα τεχνολογία. Αφήστε το παιδί σας να σας μάθει πώς να στέλνετε μηνύματα, πώς να ανεβάσετε τα τραγούδια στο κινητό σας τηλέφωνο, πώς να χρησιμοποιείτε το Skype, Facebook, κλπ και στη συνέχεια να επικοινωνείτε μέσω αυτών. Το μυστικό είναι να εισέλθετε στον κόσμο των εφήβων.
- Αν θέλετε να μιλήσετε με το παιδί σας ήρεμα πάρτε το στο μέρος που του αρέσει – μια καφετέρια, κήπο, αίθουσα παιχνιδιών, εμπορικό κέντρο. Εκεί αισθάνονται πιο χαλαροί, και πιθανό να σας μιλήσουν πιό ανοιχτά.
- Βρείτε ένα κοινό χόμπι. Αν στη κόρη σας αρέσει το γιόγκα, πηγαίνετε και εσείς. Αν στο γιο σας αρέσει το ποδόσφαιρο, παρακολουθήστε το παιχνίδι μαζί. Μάθετε τι είδους ταινίες τους αρέσουν και απολαύστε μία μαζί. Ακόμα κι αν δεν σας αρέσει πολύ, μπορείτε να επωφεληθείτε από την ευκαιρία να περάσετε λίγο χρόνο μαζί χωρίς να επικρίνετε τα ενδιαφέροντα του. Προσπαθήστε να καταλάβετε τι είναι αυτό που τους συναρπάζει και πώς αισθάνονται.
- Τουλάχιστον μία φορά την ημέρα είναι καλό όλη η οικογένεια να μαζεύεται σε ένα μέρος (θα μπορούσε να είναι κατά το δείπνο, κατά το πρωινό ή οποιαδήποτε άλλη στιγμή). Αυτή είναι η στιγμή κατά την οποία ο καθένας μπορεί εύκολα να μοιραστεί πώς ήταν η ημέρα του, τι θα κάνει την επόμενη μέρα και ούτω καθεξής. Ρωτήστε το παιδί σας τι έχει προγραμματισεί και αν χρειάζεται κάτι. Αγκαλιάστε το ή χτυπήστε του στον ώμο με περηφάνια. Το παιδί σας πρέπει να γνωρίζει ότι μπορεί να υπολογίζει σε σας και την αγάπη σας.
- Μην τα παρατάτε. Προσπαθήστε να επικοινωνείτε με το παιδί σας με κάθε τρόπο. Ακόμη και με σημειώσεις αν χρειαστεί. Δείξτε του ότι είστε πάντα διαθέσιμοι για υποστήριξη, συμβουλές ή απλά για να ακούσετε αυτό που τον ανησυχεί. Να θυμάστε ότι σε λίγα χρόνια ο έφηβος θα γίνει ενήλικας και θα αναρωτιέστε πόσο γρήγορα πέρασε ο χρόνος.
Δώρα Παναγιώτου – Κλινική Ψυχολόγος