“Δεν σκέφτομαι όλη αυτή τη δυστυχία, αλλά την ομορφιά που ακόμα μένει” Άννα Φράνκ
Η παρουσία της ασθένειας σε παιδιά ειναι κάτι που δύσκολα μπορούμε να δεχτούμε. Пροκαλεί έντονη και διαρκή ψυχολογική φόρτιση στο παιδί και σε όλη την οικογένεια. Η αντιμετώπιση της ασθένειας συνήθως απαιτεί μακροχρόνια παραμονή στο νοσοκομείο και πολλαπλές εισαγωγές. Η συνεχής φαρμακευτική αγωγή, οι σοβαρές παρενέργειες και οι τυχών υποτροπιάσεις αυξάνουν το άγχος και τον πανικό του παιδιού και όλης της οικογένειας.
Παρ’όλα αυτά το πώς θα αντιμετωπίσει το κάθε παιδί το πρόβλημα της υγείας του εξαρτάται -απο προηγούμενες εμπειρίες με ασθένειες και νοσοκομεία, τη σχέση του με άλλους νοσηλευόμενους και απο τη στάση των γονιών και του ιατρικού προσωπικού.
Η προσαρμογή στην καινούρια του πραγματικότητα θα είναι δύσκολη, γι’αυτό είναι καλό να διαβεβαιωθεί το παιδί πως μέσα απο τις αλλαγές, του δίνεται η ευκαιρία να ζήσει καινούριες εμπειρίες και να γνωρίσει καινούρια άτομα. Μέσα απ’όλη αυτή την εμπειρία είναι σημαντικό να εξωτερικεύει τα αισθήματα του, να εκφράζει το θυμό του και να μεταφέρει τις εμπειρίες του μέσα απο το παιχνίδι. Για να επιτευχθεί αυτό η νοσηλεία του είναι καλύτερα να γίνεται σε παιδιατρικά τμήματα που διαθέτουν ψυχαγωγικές δραστηριότητες και κατάλληλη ψυχολογική στήριξη.
Όταν ενας γονιός μάθει οτι το παιδί του πάσχει απο κάποια ασθένεια είναι ο πιο άσχημος εφιάλτης που έχει να αντιμετωπίσει, χάνει τη γη κάτω απο τα πόδια του και σίγουρα ο καθένας θα έκανε οτι καλύτερο μπορεί για να σώσει το παιδί του. Κάποια στιγμή οι γονείς, συγγενείς, φίλοι ακόμη και το ίδιο το παιδί νιώθουν θυμό για τα ανεπιθύμητα περιστατικά της ζωής, διερωτώνται «γιατί σε εμένα;» ή ακόμη μπορεί να αντιλαμβάνονται την αρρώστια και τις επιπτώσεις της ως «τιμωρία» και έχουν μια αρνητική και απαισιόδοξη αντίληψη για την ζωή, με αποτέλεσμα να πιστεύουν οτι το αξίζουν και δέχονται παθητικά τη θεραπεία.
Είναι σημαντικό να αποβάλλεται το άγχος, τον φόβο, την απελπισία και να τα αντικαταστήσετε με την ελπίδα και το χαμόγελο. Η ενοχή, η απογοήτευση, ο θυμός και το μίσος οταν τα στρέφετε προς τα μέσα σας απλώς σας απομακρύνουν απο τη λύση του προβλήματος. Όταν κάνετε ειρήνη με τον εαυτό σας, τότε θα δείτε οτι χρειάζεστε όλες αυτές τις εμπειρίες και όλα όσα έχετε κάνει, για να ανεβείτε σε ένα υψηλότερο επίπεδο. Ο δυναμωτικός τρόπος είναι να βλέπετε τις δοκιμασίες σαν μαθήματα και ευκαιρίες για να κάνετε διαφορετικές επιλογές. (*Dr. Wayne Dyer «Υπάρχει πάντα μια λύση»).
Φυσικά, αυτό δεν είναι εύκολο γιατί οι γονείς εκτός απο την αντιμετωπιση της ασθένειας του παιδιού τους, βρίσκονται αντιμέτωποι και με άλλες δυσκολίες. Πολλοί απ’αυτούς βρίσκονται στη δυσάρεστη θέση να εγκαταλείψουν τις δουλειές τους για να ακολουθήσουν το παιδί τους σε αυτό του το ταξίδι και πουλούν τις περιουσίες και τα σπίτια τους για να μπορέσουν να τα βγάλουν πέρα. Οπόταν ειναι απαραίτητο και οι ίδιοι οι γονείς να έχουν ψυχολογική στήριξη.
Ένα άλλο θέμα που απασχολεί τους γονείς είναι, κατα πόσο ειληκρίνής πρέπει να είναι απέναντι στα παιδιά. Είναι καλο να είστε ειληκρινής απέναντι τους και να τα κάνετε να μην νιώθουν άσχημα να μιλούν γι’άυτο που τους συνέβη. Να τα βοηθήσετε να κατανοήσουν τη κατάσταση όσο πιο απλά γίνεται και με τη σκέψη στραμμένη στη θετική αντιμετώπιση. Έρευνες, έχουν δείξει οτι τα παιδιά που γνωρίζουν έχουν λιγότερο άγχος. Αν υποπτευθούν οτι υπάρχει πρόβλημα και δεν ξέρουν ακριβώς ποιο είναι θα βάλουν τη δική τους φαντασία να το εξηγήσουν και συχνά αυτο κανει τα πράγματα χειρότερα.
Όσο πιο απλά γίνεται μιλάμε στα παιδιά για το ποιο είναι το πρόβλημα, για τις παρενέργειες που θα ακολουθήσουν, για τα φάρμακα, την εγχείρηση, οτι οι γιατροί και η οικογένεια κάνουν τις μεγαλύτερες δυνατές προσπάθειες να βρεί την υγεία του, ούτως ώστε το παιδί να ξέρει τι και πώς θα το αντιμετωπίσει και να αισθάνεται ασφαλής οτι πολλοί ανθρώποι είναι δίπλα του για να το βοηθήσουν.
Το παιδί δεν πρέπει να γίνεται θύμα ρατσισμού στη κοινωνία, όπως παράδειγμα όταν επιστρέφουν μετα απο καιρό στο σχολείο και απο περιέργεια άλλα παιδιά το ρωτούν για το πως έχασε τα μαλλιά του ή γιατί δεν έχει βλεφαρίδες, φρίδια, γιατί έχασε μέρες απ΄το σχολείο.. ίσως κάποιοι κοροιδέψουν και υπάρχει ο κίνδυνος να του προκαλέσουν ανασφάλειες, να το αποκλείσουν απο δραστηριότητες και τότε το παιδί θα αντιμετωπίσει την απομόνωση και θα εκλάβει αυτό που του συνέβη ως κάτι κακό. Είναι πολύ σημαντικό να γίνεται η σωστή ενημέρωση απο γονείς και παιδαγωγούς σε όλα τα παιδιά, ούτως ώστε να ξέρουν τι συνέβει και πως να το αντιμετωπίσουν. Να προτρύνουν τα παιδιά να κρατούν επαφή, καθυσηχάζοντας τα οτι δεν πρόκειται να κολλήσουν κάτι, οτι δεν είναι διαφορετικά σε σχέση με τους ίδιους και να τους δώσουν πληροφορίες για την ασθένεια. Να σβήσουν τις προκαταλύψεις απο νωρίς.
Δανείζομαι μία φράση απο το συγγραφέα και ψυχοθεραπευτή, dr. Wayne Dyer, απο το βιβλίο του «Υπάρχει πάντα μια λύση» που λέει – «Εάν φέρθείς στον άνθρωπο όπως φαίνεται να είναι, τότε δεν τον κάνεις κάτι περισσότερο απ’αυτό που είναι. Άν όμως του φερθείς σαν να είναι ήδη αυτό που δυνητικά θα μπορούσε να είναι, τότε τον κάνεις αυτό που θα μπορούσε να είναι». Σε αυτή την περίπτωση θα μπορούσαμε να το ερμηνεύσουμε πώς, εάν συμπεριφέρεσαι στο παιδί λες και είναι άρρωστο τότε το καθιστάς άρρωστο. Εάν όμως παρα την αρρώστια του, του συμπεριφέρεσαι λές και είναι καλά τότε θα έχει μια εξελιχτική πορεία.
Μελέτες, επιβεβαιώνουν οτι ένα απο τα καλύτερα φάρμακα είναι η αισιοδοξία έτσι ώστε να υιοθετήσουν μια μαχητική στάση και να αποβάλλουν το άγχος. Και ενα είναι σίγουρο οτι στο τέλος της ημέρας αυτά τα παιδιά δίνουν σε εμάς μαθήματα ζωής γιατί είναι ξεχωριστά παιδιά που μαθαίνουν απο νωρίς να παλεύουν στη ζωή τους και να αντιμετωπίζουν οτι έρθει στο δρόμο τους με μια ξεχωριστή καλοσύνη και αγάπη.
Εάν βοηθήσουμε το παιδί να δεί ότι είναι τέλειο, ανεξάρτητα με όποιαδηποτε δυσλειτουργία, είναι ο καλύτερος τρόπος να εφοδιαστεί ο νούς του με τη δυνατότητα να αναγνωρίσει τη κατάσταση της αρρώστιας και να έχει τον έλεγχο απέναντι της, έτσι ώστε να αποκτήσει αίσθηση δύναμης. Όταν αντιθέτως νιώθει ενοχή, θυμό, ντροπή για οποιαδήποτε ασθένεια τότε αυτη έχει τον έλεγχο και τότε το πρόβλημα γίνεται ακόμη χειρότερο. Με τις σωστές διδασκαλίες διευκολύνεται και η θεραπευτική διαδικασία. Πρέπει να καταλάβουν οτι είναι ποιό δυνατοί απο οποιαδήποτε αρρώστια.
“Η πιστη μετακινει βουνα”… Όταν πιστεύουμε, όλα είναι εφικτά. Όλοι οι ανθρώποι έχουμε μέσα μας δύναμη, που οταν την αναγνωρίσουμε και τη χρησιμοποιούμε σωστά την μεταφέρουμε και στους άλλους και αυτή η δύναμη διαλύει την κάθε αρρρώστια. Όταν δώσουμε στο παιδί να καταλάβει οτι υπάρχει δύναμη μέσα του τότε θα δούμε θαύματα. Άν γνωρίσει οτι το ταξίδι του, μέσα απο τη σκοτεινή νύχτα της ψυχής του είχε αξία δεν μπορεί να βγεί τίποτα άλλο παρά κερδισμένο. Ο νούς όταν γίνεται δημιουργικός μπορεί να χειριστεί τα πάντα!
Δώρα Παναγιώτου
Κλινική Ψυχολόγος