Η κρίση πανικού είναι μια αγχώδης διαταραχή, που χαρακτηρίζεται από ξαφνική και πολύ ταχεία εμφάνιση ανεξέλεγχτου φόβου, ακολουθούμενος απο διάφορα έντονα ψυχολογικά και σωματικά συμπτώματα. Συμβαίνει τόσο ξαφνικά που ο παθών δεν προλαβαίνει να καταλάβει ούτε τι είναι, ούτε απο πού προήλθε. Νιώθει ότι κάτι κακό θα του συμβεί και δεν ξέρει πως να αντιδράσει ή πως να το σταματήσει. Διαρκεί περίπου δέκα λεπτά και μετά ακολουθεί σταδιακή μείωση της έντασης των συμπτωμάτων της κρίσης.
Σύμφωνα με την ταξινόμηση του DSM-IV-TR για την ύπαρξη κρίσης πανικού, απαιτούνται τουλάχιστον τέσσερα από τα δεκατρία ακόλουθα συμπτώματα:
- αίσθημα βαρύτητας στη καρδιά ή επιτάχυνση του καρδιακού ρυθμού (ταχυκαρδία)
- εφίδρωση (ιδρώτας)
- ελαφρύ τρέμουλο ή μεγάλα τινάγματα
- δύσπνοια ή αίσθηση ασφυξίας
- αίσθημα πνιγμού
- πόνος ή δυσφορία στο στήθος
- ναυτία ή κοιλιακή ενόχληση
- αίσθηση αστάθειας ή λιποθυμίας, ζάλη
- αποπραγματοποίηση (παραμόρφωση της πραγματικότητας) ή αποπροσωποίηση
- φόβος ότι χάνει τον έλεγχο ή ότι τρελαίνεται
- φόβος ότι πεθαίνει
- παραισθήσεις (μουδιάσματα ή μυρμηγκιάσματα)
- ρίγος ή έξαψη
Λόγοι προέλευσης
Οι λόγοι για τους οποίους μπορεί να εμφανιστεί μια ξαφνική κρίση πανικού είναι το αυξημένο άγχος, η υπέρ-ευαισθησία, μετατραυματικό – ισχυρό σόκ, αρνητικές σκέψεις, πίεση, καταπίεση κ.α. Ο τρόπος που αντιλαμβάνεται το άτομο τον κόσμο όπως και ο τρόπος που αντιδρά σε μια κατάσταση παίζει ουσιαστικό ρόλο για την ανάπτυξη κρίσης πανικού.
Πώς να το αντιμετωπίσετε τη στιγμή που συμβαίνει;
Καθίστε και αναπνεύστε χαλαρά, σταθερά και ήρεμα. Προσπαθήστε να κατευθύνετε τις σκέψεις σας πρός άλλη κατεύθυνση, να επικεντρωθείτε σε ένα αντικείμενο ή μια θετική σκέψη. Μην λέτε στον εαυτό σας ότι δεν μπορείτε να το αντιμετωπίσετε, να επαναλαμβάνετε κάθε φορά που σας συμβαίνει ότι θα περάσει και ότι δεν μπορεί να σας βλάψει. Η κρίση πανικού δέν είναι επικίνδυνη και δεν μπορεί να σας κάνει κακό. Απο το μυαλό σας δημιουργείται και απο το μυαλό σας μπορεί να αντιμετωπιστεί.
Θεραπεία κρίσης πανικού
Συνήθως αντιμετωπίζεται με ψυχοθεραπεία και ταυτόχρονα με κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή. Ωστόσο δεν υπάρχει καμία βεβαιότητα ότι μόλις το άτομο σταματήσει να παίρνει τα φάρμακα, τα συμπτώματα δεν θα επιστρέψουν. Επίσης υπάρχει η πιθανότητα να εθιστεί σε ηρεμιστικά ή αντικαταθλιπτικά και να προκληθούν παρενέργειες όπως υπνηλία, προβλήματα στη μνήμη, κλπ. Η ψυχοθεραπεία απο την άλλη είναι μια σημαντική μέθοδος θεραπείας των ασθενών με κρίσεις πανικού και μπορεί να είναι ακόμη πιο αποτελεσματική εάν ο ασθενής συμμετέχει ενεργά. Ορισμένες αποτελεσματικές θεραπείες για τις κρίσεις πανικού θεωρούνται η ολιστική και η γνωσιακή- συμπεριφορική. Θα βοηθήσει το άτομο στο τρόπο που βλέπει, αντιμετωπίζει και αντιδρά απέναντι στους φόβους και στα συναισθήματα του.
Δώρα Παναγιώτου – Κλινική Ψυχολόγος