“Όλα ξεκινούν και τελειώνουν στο μυαλό σου. Σε ότι δίνεις δύναμη, αυτό σε εξουσιάζει”

Υπάρχει ένας ινδιάνικος μύθος που πιστεύω ότι περιγράφει απόλυτα την θεωρία των ενστίκτων, του Φρόυντ. Αυτός ο μύθος λοιπόν, που σίγουρα οι περισσότεροι θα γνωρίζετε, πάει ώς εξής:

 

Ένας γέροντας ινδιάνος απο την φυλή Τσερόκι, εξηγώντας στον εγγονό του για την μάχη που γίνεται μέσα στη ψυχή των ανθρώπων, του λέει:

 «Γιέ μου, η μάχη γίνεται μεταξύ δυο λύκων που υπάρχουν μέσα σε όλους μας. Ο ένας λύκος είναι το ΚΑΚΟ – ο θυμός, η ζήλια, η θλίψη, η απογοήτευση, η απληστία, η αλαζονεία, η ενοχή, η προσβολή, η κατωτερότητα, τα ψέματα, η ματαιοδοξία, η υπεροψία. Ο άλλος λύκος είναι το ΚΑΛΟ – η χαρά, η ειρήνη, η αγάπη, η ελπίδα, η ηρεμία, η ταπεινοφροσύνη, η ευγένεια, η φιλανθρωπία, η συμπόνια, η γενναιοδωρία, η αλήθεια, η ευσπλαχνία.»

 

Ο εγγονός αφού το σκέφτηκε για ένα λεπτό, ρώτησε τον παππού του:

«Και ποιός λύκος νικάει?»

   

Και ο σοφός γέρος Ινδιάνος Τσερόκι του απαντάει:

«Αυτός που ταΐζεις περισσότερο».

 

Κάπως έτσι λοιπόν, είναι και η περιγραφή του Φρόυντ στη θεωρεία των ενστίκτων. Πίστευε πως ο άνθρωπος, όπως και τα ζώα, δρα με βάση τα ένστικτα τα οποία είναι πηγή ενέργειας και ωθούν τον άνθρωπο σε δράση. 

 

Σύμφωνα με αυτόν η ανθρώπινη συμπεριφορά υποκινείται από ενορμήσεις και ένστικτα, των οποίων η συνεχής σύγκρουση καθορίζει όλη την ανθρώπινη συμπεριφορά. Αυτές, οι πρωταρχικές ενστικτώδεις ορμές που προσδιορίζουν τον άνθρωπο τα ονόμασε: ένστικτα  ΖΩΗΣ (έρωτα) και ΘΑΝΑΤΟΥ.

 

Ένστικτο Ζωής: Είναι το ένστικτο της αυτοσυντήρησης, της αναπαραγωγής και η αναζήτηση της ευχαρίστησης, της αγάπης (στοργής) και της ανάγκης για σεξουαλικη επαφή. Εδώ, βρίσκεται η λίμπιτο η οποία είναι σεξουαλική ενέργεια, σεξουαλική διέγερση, επιθυμία, σεξουαλική ορμή. Η ενέργεια που μας κάνει να κάνουμε έρωτα (ή «πολέμο», αν δεν υπάρχει έλξη και απο τις δύο μεριές).

 

Ένστικτο Θανάτου: Είναι το ένστικτο του μίσους και της επιθετικότητας. Εκφράζει τις καταστροφικές ή επιθετικές παρορμήσεις. Η επιθετικότητα με τον καιρό πρέπει να απελευθερωθεί με κάποιο τρόπο. Ο Φρόυντ δείχνει δύο κατευθύνσεις απελευθέρωσης της ενέργειας, η πρώτη είναι αυτο-επιθετική, δηλαδή προς τα μέσα για το ίδιο το άτομο και η δεύτερη είναι καταστροφική και επιθετική, προς τα έξω σε άλλους ανθρώπους και εκφράζεται με το να θέλεις να βλάψεις τους άλλους.

 

Και κάπου εδώ έρχεται η απάντηση απο το ηθικό δίδαγμα του σοφού ινδιάνου. Το ένστικτο που θα αποφασίσεις εσύ να «ταΐσεις» περισσότερο αυτό θα υπερισχύσει. Απο εσένα εξαρτάται σε ποια ενέργεια (ορμή, ένστικτο) θα δώσεις τροφή για να μεγαλώσει μέσα σου.

Δώρα Παναγιώτου 

Κλινική Ψυχολόγος